Rodzaje przemocy

Przemoc to:

  • intencjonalne działanie sprawcy, którego celem jest kontrolowanie i podporządkowanie sobie ofiary,
  • narusza prawa lub dobra osobiste,
  • uniemożliwia samoobronę osoby krzywdzonej,
  • powoduje ból i cierpienie,
  • istnieje dysproporcja sił między ofiarą i sprawcą.

Konwencja Stambulska rozróżnia cztery rodzaje przemocy: fizyczną, psychiczną, seksualną i ekonomiczną. Polska ustawa karna przewiduje tylko trzy pierwsze. Przemoc ekonomiczną „podciąga” się pod przemoc psychiczną. Jeżeli pokrzywdzona przestępstwem ekonomicznym kobieta udałaby się do organów ścigania z wnioskiem o ściganie sprawcy przemocy ekonomicznej najprawdopodobniej odmówiono by jej wszczęcia postępowania. Przemoc ekonomiczna jest trudna do udowodnienia,
ale to nie znaczy, że niemożliwa.

Przemoc fizyczna
Jest to naruszanie nietykalności cielesnej ofiary poprzez m.in. bicie, popychanie, kopanie, ciąganie za włosy, duszenie, wykręcanie rąk, przypalanie, zmuszanie do określonych zachowań i działań, wiązanie, opluwanie itp. Ograniczanie snu i jedzenia. Ten rodzaj przemocy często doprowadza do uszkodzeń ciała takich jak: siniaki, złamania, rany, uszkodzenia narządów wewnętrznych ze śmiercią włącznie. Przemoc fizyczną jest łatwo udowodnić.

Przemoc psychiczna
Przemocy fizycznej przeważnie towarzyszy przemoc psychiczna. Jest to naruszenie Twojej godności, krytykowanie i poniżanie, kontrolowanie, inwigilowanie, śledzenie, cyberstalking. To obelgi, poniżanie Ciebie, Twojej rodziny i znajomych, pogarda, grożenie użyciem siły fizycznej, wmawianie choroby psychicznej Tobie bądź Twojej rodzinie, ograniczanie wolności osobistej, izolowanie od rodziny, znajomych. To również szantaż emocjonalny, groźby porzucenia i zemsty. Ciągła agresja słowna. To także zachowania manipulacyjne – wmawianie Ci winy i odpowiedzialności za czyjeś postępowanie. Prof. Jerzy Mellibruda twierdzi, że każda przemoc jest psychiczna, ponieważ istotą każdej formy przemocy jest sprawowanie kontroli psychicznej. Służą temu różne oddziaływania natury psychologicznej takie jak: wywoływanie strachu i zagrożenia, niszczenie poczucia własnej wartości i godności, uzależnianie od siebie w aspekcie emocjonalnym (uczucia, myśli i zachowania ofiary zaczynają zależeć od tego, co zrobi lub czego nie zrobi sprawca).

Przemoc seksualna
To zmuszanie Ciebie bądź dzieci do współżycia seksualnego. Uzależnianie łożenia na rodzinę od Twoich określonych zachowań seksualnych. Używanie gróźb lub siły w celu zmuszenia Cię do współżycia. Egzekwowanie siłą tzw. powinności małżeńskich. To także ośmieszanie na tle seksualnym, zachowania nacechowane seksualnie okazywane przy innych (np. dzieciach), czy dzielenie się publicznie Waszymi intymnymi sprawami. Badania wykazują, że co trzecia kobieta doznająca przemocy fizycznej doznaje też przemocy seksualnej.

Przemoc ekonomiczna
Przemoc ekonomiczna wobec kobiet występuje od stuleci i związana jest z podziałem ról między płciami. Jest stosowana przez sprawców przemocy do kontrolowania ofiary i ugruntowania swojej władzy nad nią poprzez szantaż ekonomiczny zmuszanie do uległości. Przejawia się w takich zachowaniach jak:

  • wydzielanie skromnych środków na utrzymanie i żądanie szczegółowego rozliczania się z wydatków zanim kobieta otrzyma kolejną kwotę na wydatki,
  • zmuszanie do upokarzającego proszenia o pieniądze,
  • uniemożliwianie dostępu do konta bankowego,
  • zabranianie podjęcia zatrudnienia,
  • odbieranie wynagrodzenia, renty, emerytury i innych świadczeń,
  • nieuwzględnianie w wydatkach domowych osobistych potrzeb kobiety,
  • zmuszanie do pracy bez wynagrodzenie w rodzinnym biznesie,
  • wymuszanie pełnomocnictwa do zarządzania majątkiem ofiary,
  • wymuszanie wyrażania zgody do zaciągania kredytów.

Ważnym zadaniem, które spoczywa na administracji rządowej i samorządowej jest systematyczne diagnozowanie zjawiska przemocy w Polsce. Przemoc domowa jest w Polsce, podobnie jak w innych krajach, jednym z problemów społecznych, który wymaga podejmowania szeroko zakrojonych działań przeciwdziałających temu zjawisku.

Ważną kwestią problemową pozostaje na pewno okres jaki mija zanim osoby zmagające się z problemem przemocy domowej będą miały wszczętą w ich przypadku procedurę „Niebieskiej Karty”. Może to wynikać z długiego czasu, który upłynie zanim osoba doznająca przemocy zdobędzie się i postanowi zgłosić po pomoc. Prowadzi to do konkluzji, że nadal potrzebne są działania uświadamiające społeczeństwo w zakresie zagadnień związanych z przemocą w rodzinie, aby osoby jej doświadczające zdawały sobie większą sprawę ze swojej sytuacji i możliwości jej poprawy, ale także po to, aby ich otoczenie reagowało w większym stopniu na sygnały występowania przemocy w rodzinach.

Pamiętać należy, że każda przemoc rani i łamie prawa drugiego człowieka.