Mimo trudnej sytuacji epidemicznej nasze Stowarzyszenie oferuje nadal dzięki wsparciu Fundacji Batorego bezpłatne porady prawne, psychologiczne oraz porady ginekolożki. Ciągle jednak nasze porady mogą się odbywać tylko telefonicznie – prosimy dzwonić na telefon 692064061 lub 684549232, aby porozmawiać z doradczynią i/lub umówić się na konkretny termin porady u specjalistki.
Poniżej przedstawiamy zestaw przydatnych pytań i odpowiedzi
PYTANIA DO LEKARZA GINEKOLOGA
1. Jakie preparaty witaminowe i kiedy należy przyjmować?
Zgodnie ze stanowiskiem WHO z 2016 r. jak i większości towarzystw naukowych, rutynowe stosowanie preparatów wielowitaminowych u wszystkich ciężarnych nie jest zalecane, a podstawowe źródło mikroelementów i witamin kobiet w ciąży powinna stanowić dobrze zbilansowana dieta. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczą suplementacji pięciu substancji czynnych tj. żelaza, kwasu foliowego, witaminy D, kwasów DHA i jodu, które uznaje się za podstawowe elementy przydatne do stosowania w suplementacji ciężarnych w określonych przypadkach. Obecność innych mikroelementów, witamin i substancji czynnych, w suplementacji, czyli uzupełnianiu normalnej diety, nie jest rekomendowane w populacji zdrowych kobiet, jeżeli nie ma do tego określonych wskazań medycznych.
Wszystkim kobietom zaleca się przyjmowanie preparatów kwasu foliowego w dawkach 0,4 -0,8 mg jeszcze w okresie przedkoncepcyjnym, ponieważ zmniejszają one ryzyko wad wrodzonych płodu.
2. Jakie badania i kiedy powinnam wykonać przed ciążą?
Przed ciążą należy ocenić ogólny stan zdrowia kobiety. U chorujących przewlekle na schorzenia mogące mieć wpływ na przebieg ciąży – np. nadciśnienie tętnicze, nadczynność tarczycy czy cukrzycę-należy zaplanować ciążę w momencie jak najlepszego ich wyrównania – lub remisji w przypadku chorób onkologicznych. Konieczna jest weryfikacja dotychczas stosowanych leków pod kątem ich bezpieczeństwa dla płodu.
Dotychczas zdrowym kobietom zaproponować można wykonanie podstawowych badań -morfologii, badania ogólnego moczu, poziomu glukozy na czczo, TSH i vit D3 w surowicy, pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Należy zalecić utrzymywanie prawidłowej masy ciała i zachęcać do aktywności fizycznej.
3. Jakie środki ostrożności podjąć w przypadku posiadania kota i planowania ciąży?
Rozumiem, że chodzi o obawy dotyczące zachorowania na toksoplazmozę? Po pierwsze- nie ma potrzeby rezygnacji z posiadania zwierzaka! Po drugie – źródłem zarażenia toksoplazmozą może być również surowe mięso czy jajka.
Każda ciężarna po pierwszej wizycie ma zlecone badanie sprawdzające status immunologiczny. Dowiadujemy się, czy może już przechorowała tę chorobę. Jeśli nie, zaleca się unikanie kontaktu z kocimi odchodami i przestrzeganie zasad higieny przy przygotowywaniu i spożywaniu posiłków.
4. Czy są jakieś konkretne porady dla mojego partnera?
Przyszłym ojcom zalecić należy zdrowy tryb życia, stosowanie się do zasad higieny bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiedni nadzór zdrowotny. Udowodniono bowiem, że „niezdrowy” styl życia mężczyzn oraz negatywne czynniki psychologiczne (stres) mogą, poprzez wpływ na ilość i jakość plemników, negatywnie wpływać na szansę zapłodnienia i zdrowie potomka. Jednym z pierwszych czynników, dla których udowodniono negatywny wpływ na parametry nasienia, była ekspozycja na ołów (głownie u pracowników hut ale też serwisantów akumulatorów). Pestycydy mają udowodniony – odwracalny – negatywny wpływ na ilość i jakość plemników, podobnie jak glikol etylenowy (częsty składnik farb i garbników ) i benzen. Prawdopodobnie taki sam efekt mają ftalany – substancje używane do zwiększania giętkości plastiku. Zbyt duża ekspozycja na promieniowanie jonizujące ( powyżej 0,1 Gy) , wysoka temperatura działająca na jądra (dotyczy kierowców, spawaczy, hutników), i prawdopodobnie również promieniowanie mikrofalowe mają negatywny wpływa na spermatogenezę. Palacze mają 13% plemników mniej niż niepalący. Jakość nasienia pogarsza się również w sytuacjach stresowych. U mężczyzn z przebytym stanem zapalnym narządów płciowych, po skręceniu szypuły jądra, po wnętrostwie i przebytych urazach jąder ryzyko wystąpienia zaburzeń ilości i jakości plemników jest trzykrotnie większe w porównaniu do grupy kontrolnej. Zaburzenia płodności występują także u mężczyzn stosujących sterydy anaboliczne.
5. Czy i kiedy muszę robić badania prenatalne? Na czym one polegają?
Badanie prenatalne – to badanie zdrowia płodu przed narodzinami.
Decyzja o jego wykonaniu, zgodnie z Kartą Praw Pacjenta, należy do ciężarnej kobiety.
Istnieją medyczne wskazania, szczególnie zalecające wykonanie takiego badania – jeżeli istnieje ryzyko po ekspozycji na czynniki teratogenne, wywiad w kierunku chorób dziedzicznych czy wad rozwojowych, lub starszy wiek matki.
Jednak chociaż 97 % dzieci urodzi się zdrowych, takie badanie powinno być wykonane u każdej ciężarnej.
Pozwala ono, na miarę możliwości medycyny XXI wieku, wcześnie wykryć choroby płodu, które mogą być leczone wewnątrzmacicznie lub tuż po narodzinach (w specjalistycznym ośrodku) i uratować tym dzieciom życie. Tak leczone są na przykład dzieci z ciężkimi-niegdyś śmiertelnymi wadami serca-ale do szybkiej i profesjonalnej pomocy niezbędne jest precyzyjne rozpoznanie postawione przed narodzinami.
Są dwa okresy, w których takie badanie się wykonuje;
1, Między 12 a 14 tygodniem ciąży- polega ono na badaniu USG i pobraniu krwi do badań PAPPA i BHCG. Komputerowa analiza danych pozwala na oszacowanie nie tylko ryzyka głównych aberracji chromosomalnych, ale również ryzyka porodu przedwczesnego. Profesjonaliści potrafią u kilkucentymetrowego płodu ocenić budowę ciała i wykryć ciężkie wady wrodzone.
2, Między 18 a 22 tygodniem ciąży dokonuję się ponownie niezwykle dokładnej oceny ultrasonograficznej budowy płodu i łożyska.
Te dwa wymienione badania są badaniami podstawowymi, skriningowymi, nieinwazyjnymi, bez żadnego ryzyka dla matki lub płodu.
W przypadku, gdy któryś z badanych parametrów budzi podejrzenie choroby płodu, pacjentka może być zakwalifikowana do dalszego etapu badań prenatalnych – które wiążą się już z wykonaniem zabiegów- pobraniem płynu owodniowego lub nakłuciem pępowiny.
7. Co to jest: choroby genetyczne?
Materiał genetyczny człowieka, genom, to około 25 tysięcy genów, zakodowanych w sekwencjach DNA w 46 chromosomach (23 parach), znajdujących się w jądrze komórkowym. U podłoża każdej choroby genetycznie uwarunkowanej leży patologiczna ZMIANA tego materiału genetycznego.
Genetycznie uwarunkowane choroby dzielą się na:
1. choroby spowodowane aberracjami chromosomów;
2. choroby spowodowane uszkodzeniami -mutacjami jednego genu;
3. choroby uwarunkowane wieloczynnikowo.
8. Co to są aberracje chromosomalne?
Aberracje chromosomalne to nieprawidłowości liczby lub budowy chromosomów
Najczęstszą aberracją liczby chromosomów jest triploida 21 (zespół Downa).
Aberracje chromosomalne dużego stopnia (trzeba wyobrazić sobie, że to są zniekształcenia genomu, w wyniku których powstaje nadmiar – albo brak – tysięcy białek !!) – prowadzą najczęściej do obumarcia płodu.
Około 0,6 % dzieci rodzi się z aberracją chromosomalną. W zależności od jej rodzaju, ciężkości, czy tzw zrównoważenia -może być ona przyczyną zmian fenotypu, czyli wyglądu dziecka, wad rozwojowych czy niepełnosprawności intelektualnej – lub w postaci lekkiej , „niewidocznej ” (zrównoważonej) występować u zdrowego dziecka i nigdy się nie ujawnić lub prowadzić do zaburzeń z płodnością u tego dziecka w przyszłości.
9. Gdzie w Zielonej Górze mogę wykonać badania prenatalne? Czy są płatne? Ile kosztują?
Wszystkie etapy badań są refundowane przez NFZ. Jedynie do pierwszego badania należy mieć skierowanie.
Lista podmiotów je wykonujących jest aktualizowana na bieżąco. Na pewno wykonać je można w Poradniach Przyszpitalnych w Zielonej Górze, Nowej Soli i Poradni Badań Prenatalnych PERINATEA.
W naszym województwie pracują położnicy posiadający międzynarodowe certyfikaty uprawnień i specjaliści medycyny perinatalnej, dysponujący sprzętem najwyższej klasy.
Dostępne są również (w gabinetach prywatnych lub laboratoriach) wykonywane jedynie komercyjnie – testy badające genom płodu z próbki krwi matki. Kosztują one około 2 tysięcy złotych.
W przypadku podejrzenia – lub stwierdzenia – nieprawidłowości genetycznych u płodu ciężarnym proponowana jest porada genetyka (i jest to świadczenie również refundowane prze NFZ).
Poradnictwo genetyczne to część genetyki klinicznej , wyodrębnionej specjalizacji lekarskiej. Ma na celu postawienie rozpoznania i udzielenie pacjentowi lub jego rodzinie informacji o konsekwencjach choroby genetycznej , prawdopodobieństwu jej wystąpienia u innych członków rodziny oraz możliwości zapobiegania chorobie lub łagodzenia jej objawów.