Procedura „Niebieskiej Karty” to ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie, mająca zapewnić bezpieczeństwo osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie.

Aby założyć Niebieską Kartę nie trzeba być poszkodowanym – wystarczy zgłoszenie osoby, która zaniepokojona sytuacją swojego najbliższego otoczenia (może to być sąsiad lub przyjaciel), wyśle takie zgłoszenie na policję. Co ważne, policja nie ma prawa odmówić wszczęcia procedury założenia Niebieskiej Karty.

Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” przez przedstawiciela jednego z wyżej wymienionych podmiotów, w przypadku podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie.

W przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec dziecka, działania w ramach procedury przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego oraz w miarę możliwości w obecności psychologa. Jeżeli osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie wobec dziecka, są rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania z udziałem dziecka przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej.

Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta – A” osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przekazuje się pouczenie – formularz „Niebieska Karta – B”. Jeżeli osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, jest dziecko, formularz „Niebieska Karta – B” przekazuje się rodzicowi, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu albo osobie, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie. Wypełniony formularz „Niebieska Karta – A” przekazywany jest do zespołu interdyscyplinarnego.
W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele:
* jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
* gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
* policji,
* oświaty,
* ochrony zdrowia,
* organizacji pozarządowych,
* kuratorzy sądowi.

W skład zespołu interdyscyplinarnego mogą wchodzić także prokuratorzy oraz przedstawiciele organizacji działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Zespół interdyscyplinarny może tworzyć grupy robocze w celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach.

W ramach procedury „Niebieskie Karty” członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej:
* zapraszają osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, na spotkanie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej, dokonują analizy sytuacji rodziny i wypełniają formularz „Niebieska Karta – C”, niestawiennictwo osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, nie wstrzymuje prac zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej,
* podejmują działania w stosunku do osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, w celu zaprzestania stosowania tego rodzaju zachowań, wypełniają formularz „Niebieska Karta – D” w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie,
* opracowują indywidualny plan pomocy dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie i jej rodziny, który zawiera propozycje działań pomocowych.
* W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa dokumenty, wytworzone przez zespół interdyscyplinarny lub grupę roboczą są przekazywane organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego (policji lub prokuraturze).

PODSUMOWUJĄC:

Procedura Niebieska Karta przebiega następująco:
– wszczęcie procedury inicjuje wypełnienie formularza „Niebieska Karta” przez osobę zgłaszającą problem przemocy w rodzinie. Tą osobą nie tylko może być ofiara przemocy ale również policjant, pracownik socjalny, lekarz, pielęgniarka, ratownik medyczny, nauczyciel, psycholog szkolny, dyrektor szkoły – kiedy, prowadząc czynności służbowe czy zawodowe, uzna, że stosowana była przemoc;
– opracowanie indywidualnego planu pomocy dla osoby dotkniętej przemocą w rodzinie to rady, jakie działania trzeba podjąć aby poprawić swoją sytuacje życiową. Podpowiedzą Ci, gdzie możesz się udać celem uzyskania bezpłatnej pomocy specjalistycznej (prawnej, psychologicznej);
– oddziaływanie na sprawcę przemocy przez Zespół Interdyscyplinarny, który zaprasza sprawcę przemocy na posiedzenie. Przekazuje mu informacje o konsekwencjach popełnianych czynów oraz o koniecznych do zrealizowania działaniach w celu zaprzestania stosowania przemocy w rodzinie. Sprawca może, ale nie musi uczestniczyć w posiedzeniu Zespołu. Zespół nie jest organem administracji publicznej, nie jest
organem ścigania, aby mógł wysłać sprawcy wezwanie.
– monitorowanie sytuacji rodziny, czyli sprawdzanie, czy sytuacja się poprawiła i rodzina jest bezpieczna lub staje się bezpieczniejsza z każdym dniem;
– zakończenie procedury Niebieska Karta powinno nastąpić w momencie ustania problemu przemocy i zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy. O zakończeniu procedury osoba wszczynająca zostanie powiadomiona.

„W 2021 r. nastąpił spadek liczby wypełnionych formularzy „Niebieska Karta – A” zarówno w odniesieniu do 2020 r., jak i 2019 r. W roku 2021 funkcjonariusze Policji wypełnili 64 250 formularzy „Niebieska Karta – A”, co w stosunku do 2020 roku stanowi spadek o 11,50% (ówcześnie wypełniono 72 601 formularzy) natomiast w stosunku do 2019 r. spadek ten wynosi 13,54% (wypełniono 74 313 formularzy).

Najwięcej formularzy „Niebieska Karta – A” wypełniły jednostki organizacyjne Policji podległe KWP we Wrocławiu (7 649 formularzy), KWP w Poznaniu (6 312 formularzy) oraz KWP w Katowicach (5 893 formularze).

W 2021 r. odnotowano 50 002 przypadki przemocy fizycznej, 70 611 psychicznej, 1 048 seksualnej, 1 548 ekonomicznej oraz 18 200 przypadki innego rodzaju przemocy. Spadek odnotowano we wszystkich rodzajach przemocy. Podobnie jak w latach ubiegłych analiza danych statystycznych wskazuje, że najczęstszym rodzajem stosowanej przemocy w rodzinie jest przemoc psychiczna, która stanowi 49,93% ogólnej liczby przypadków przemocy w rodzinie, zaś na drugim miejscu pozostaje przemoc fizyczna (35,35%). Odnosząc się do przemocy fizycznej wskazać należy, że w 2021 r. odnotowano jej 50 002 przypadki, co w odniesieniu do 2020 r., stanowi spadek o 7 758 (dynamika wyniosła 86,57%), a do 2019 r. (odnotowano 57 760 przypadków) spadek o 8 961 przypadków (dynamika – 84,80%). W 2021 r. odnotowano 70 611 przypadków przemocy psychicznej, co dało spadek do 2020 r. o 10 733 przypadki (dynamika 86,81%), zaś do 2019 r. o 10 389 przypadków (dynamika – 87,17%)

W sytuacji, gdy przemoc w rodzinie wyczerpuje znamiona art. 207 k.k. wszczęte zostaje postępowanie przygotowawcze. W 2021 r. na terenie całego kraju wszczęto 28 835 postępowań, co w porównaniu do roku 2020 (28 912 postępowań) dało spadek o 77 wszczętych postępowań, zaś w stosunku do 2019 r. spadek o 1 621.

Analiza danych statystycznych wykazuje, że w 2021 r., podobnie jak w latach ubiegłych, największą grupę osób, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie stanowiły kobiety (55 112 osób), co stanowiło 72,74% ogółu osób dotkniętych przemocą w rodzinie.
W dalszej kolejności pozostają osoby małoletnie – 11 129 osób (14,69% ogółu) oraz mężczyźni – 9 520 osób (12,57% ogółu). Przy czym spadek w odniesieniu do 2020 r. odnotowano we wszystkich kategoriach osób (kobiety spadek o 7 754 osoby, dynamika wyniosła 87,67%, małoletni spadek o 658 osób, dynamika 94,42%, mężczyźni spadek o 1 402 osoby, dynamika 87,16%).”

Z danych wynika, że podobnie jak w 2020 r., również w 2021 r. dominującą grupą osób, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie są mężczyźni. Mężczyźni stanowią 89,98% ogółu tego rodzaju osób. Kolejną w zakresie liczebności grupą są kobiety, które stanowią 9,52% ogólnej liczby osób, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie. Nieletni stanowią 0,50% ogólnej liczby osób, przy czym w grupie tej dominują chłopcy (71,60% nieletnich). W 2021 r. dokonano zatrzymania 18 240 osób, co do których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie. W grupie osób zatrzymanych dominującą stanowili mężczyźni – zatrzymano ich 17 451. Grupa zatrzymanych kobiet liczyła 746 osób, zaś wśród 43 zatrzymanych osób nieletnich było 41 chłopców i 2 dziewczynki.”(1)

Mniej Niebieskich kart, ale niekoniecznie mniej przemocy.. dlatego jeśli jesteście świadkiem przemocy pamiętajcie, że i Wy możecie rozpocząć procedurę Niebieskiej karty.

Źródło danych statystycznych:
(1) SPRAWOZDANIA Z REALIZACJI PROCEDURY „NIEBIESKIE KARTY” 2021
Strona www: statystyka.policja.pl