Program realizowany był przez 12 lat przy Instytucie Spraw Publicznych; finansowo wspierała go Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności. Jego głównym celem było wspieranie rozwoju bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce, szczególnie dla tych osób, które z pomocy prawnej z różnych powodów – np. finansowych – są wykluczone. Głównymi beneficjentami projektów realizowanych w ramach programu były organizacje pozarządowe, które otrzymały w jego ramach ponad 6 mln zł dotacji.
Jak podkreślali w piątek uczestnicy gali, możliwość bezpłatnego poradnictwa prawnego jest konieczna, bo "prawo jest dla wszystkich obywateli, także tych niesamodzielnych, niewykształconych, zagubionych i cierpiących".
Podczas uroczystości prezydenckie odznaczenia – Złote i Srebrne Krzyże Zasługi – otrzymało pięć osób. Złotymi Krzyżami Zasługi odznaczeni zostali: założyciel Stowarzyszenia Interwencji Prawnej Witold Klaus oraz prezes Związku Biur Porad Obywatelskich Ija Ostrowska. Wyróżnionych zostało 15 organizacji – wśród nich m.in. Centrum Poszukiwania Ludzi Zaginionych Fundacji ITAKA oraz Komitet Ochrony Paw Dziecka, a także – za propagowanie i wspieranie inicjatyw związanych z pomocą prawną – samorząd Gdyni.
W gali wzięli udział m.in. szef Kancelarii Prezydenta Jacek Michałowski, minister sprawiedliwości Cezary Grabarczyk, prezes Trybunału Konstytucyjnego prof. Andrzej Rzepliński, prezes Instytutu Spraw Publicznych Jacek Kucharczyk i prezes Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności Jerzy Koźmiński.
Kucharczyk podkreślał, że przez 12 lat, kiedy działał program, wiele się zmieniło – m.in w zakresie świadomości samorządów, wprowadzono też do szkół edukację prawną. Nadal jednak – dodał – organizacje, które chcą wspierać osoby wykluczone z zakresu pomocy prawnej, borykają się z problemami finansowymi. Nadal też – mówił – świadomość społeczna dotycząca praw i dostępu do pomocy prawnej jest niska.
Z kolei prezydent Bronisław Komorowski w liście skierowanym do uczestników gali, odczytanym przez min. Michałowskiego, podkreślał, że "walkę z wykluczeniem społecznym w dziedzinie dostępności do pomocy prawnej uważa za jedno z najważniejszych wyzwań". "Wspieram i honoruję wszelkie służące temu inicjatywy zarówno oddolne, jak i na poziomie władz publicznych. Zdaję sobie sprawę z tego, że poradnictwo prawne w Polsce to setki organizacji społecznych udzielających pomocy prawnej potrzebującym" – napisał.
Prezydent dodał, że także w gronie jego współpracowników oraz uczestników debat eksperckich w Pałacu Prezydenckim "dostrzeżona została potrzeba tworzenia systemowych rozwiązań w tej dziedzinie".
Odznaczeni i wyróżnieni podkreślali, że docieranie z pomocą prawną i wspieranie osób, które sobie nie radzą, jest istotne m.in. dlatego, że wiele osób nawet nie jest świadomych swoich praw. Jak dodawali, nie chodzi tylko o poradnictwo prawne; gros potrzebujących takiego wsparcia stanowią ci, którzy wymagają też pomocy psychologicznej czy wsparcia finansowego.
"Zaczęłyśmy od poradnictwa prawnego ukierunkowanego na kobiety, co wynikało z naszych indywidualnych doświadczeń, z problemów, z którymi przychodziły nasze beneficjentki. Później zaczęłyśmy rozszerzać działalność w zakresie prawa i w tej chwili i edukujemy prawnie, i udzielamy pomocy także osobom pokrzywdzonym przestępstwem" – podkreślała w rozmowie z PAP dr. Anita Kucharska-Dziedzic z wyróżnionego w piątek Lubuskiego Stowarzyszenia na Rzecz Kobiet Baba.
Jak dodała, część osób, które trafiają do stowarzyszenia, to osoby niesamodzielne lub po dramatycznych przejściach życiowych. "Trzeba się nimi trochę zaopiekować, nie tylko prawnie, ale często też psychologicznie i my w tej chwili to robimy. Nie tylko pomoc prawna, ale też pomoc psychologiczna, psychoterapia, pomoc materialna. To jest szalenie istotne, żebyśmy pamiętali o czymś, co jest truizmem, że prawo nie jest dla prawników, tylko dla obywateli i to dla wszystkich, także tych niesamodzielnych, niewykształconych, zagubionych, cierpiących" – dodała.
Zarówno ona, jak i inne osoby zaangażowane w działanie na rzecz bezpłatnego poradnictwa prawnego podkreślały, że konieczne są rozwiązania systemowe, które obejmą nie tylko osoby pokrzywdzone przestępstwami (których wsparcie umożliwia fundusz pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem przy Ministerstwie Sprawiedliwości – PAP). Jak dodała Kucharska-Dziedzic, pomocy potrzebują też ci, którzy zostali pokrzywdzeni np. decyzją administracyjną, mają trudną sytuację lub konflikt rodzinny.
Pytany o to min. Grabarczyk powiedział PAP, że "kieruje do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz informacji prawnej". "Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej to akt, który przewiduje systemowy dostęp do poradnictwa prawnego dla osób, których nie stać na sfinansowanie usługi, adwokata, radcy prawnego. Przewidujemy też system informacji prawnej, który będzie systemem absolutnie powszechnym. Za pośrednictwem infolinii da każdemu dostęp do informacji, jakie obowiązuje prawo, jakie normy regulują jego problem" – dodał.
Zapowiedział, że chce, by regulacje trafiły do Sejmu jeszcze wiosną, tak by od 2016 r. zaczęły obowiązywać zawarte w nich normy.
Cały tekst: http://wyborcza.pl/1,91446,17123652,W_Warszawie_gala_wienczaca_Program_Obywatel_i_Prawo.html#ixzz3LwxUdUYg